Архив

ՄԻԿՈՅԱՆՆ Է ԱՌԱՋԱՐԿԵԼ ԼԵՆԻՆԻՆ ՀՐԱԺԱՐՎԵԼ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՏՈՒՑՄԱՆ՝ ԹՈՒՐՔԱՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՍՏԵՂԾՄԱՆ ՊԱՀԱՆՋԻՑ Այդ մասին է վկայում Միկոյանի՝ 1919 թվականի դեկտեմբերին Լենինին հասցեագրված «Կովկասյան հարցի մասին» զեկուցագրի բնագիրը, որը պահվում է Սոցիալ-քաղաքական պատմության ռուսաստանյան պետական արխիվում (РГАСПИ):  ...

Великий армянский поэт, прозаик и автор сказок Ованес Туманян и национальный герой Армении, полководец Андраник Озанян оставались близкими друзьями на протяжении всей жизни....

Ձեզ, հայ պատանիներ, ուսանողներ, գիտաշխատողներ և ինտելիգենտ երիտասարդություն, դիմում ենք այս կոչով արձագանք տալ ժողովրդական գործին:...

…Մենք կեցած ենք, հայ տառապած ժողովուրդ, հայկական պատմության այնպիսի փոթորկուն էջի վրա, ուր մեր ժողովուրդը կապրի կամ իր վերջին օրերը և կամ կգտնվի վաղվան ազատության նախօրյակին: Վայրկյանը, ներկա օրերը մեզ չեն ցուցեր միջին ճանապարհ: Վաղվան պատասխանը հայ ժողովրդին պիտի ըլլա այո՛ կամ ո՛չ: Դարեր ի վեր բռնեցինք հավաքական ազատության ճանապարհը, որ պսակեցավ մեր արյունով և հայ երիտասարդության անասելի ոգևորումներով: Հասած է ժամը վերջին մարտնչումի:...

Քանդակի հեղինակը Կառլեն Նուրիջանյանն է, իսկ նախաձեռնողը, Նուրիջանյանին երկար համոզողը և ֆինանսական հարցեր լուծողը` գյուղի բնակիչ, այն ժամանակ 30 ամյա Վոլոդյա Մկրտչյանն է:  ...

1917 թ. հոկտեմբերյան հեղաշրջումից հետո Արեւմտահայաստանից ու Այսրկովկասից ռուսական բանակն սկսեց հեռանալ՝ ճակատի պաշտպանության գործը թողնելով նոր կազմավորվող հայկական զինուժին: Այդ օրերին գրեթե ամբողջ Արեւմտահայաստանը գրավված էր ցարական բանակի կողմից, իսկ թրքական ուժերը բոլոր ճակատներում գրանցելով անհաջողություններ՝ մոտեցնում էին օսմանյան կայսրության մայրամուտը: Նման պայմաններում թուրքերի համար անհավատալի ու երկնային հրաշքի նման մի բան էր լենինյան հեղաշրջումը եւ շփման գծից ռուսների հեռանալը:...

1908-ի երիտթուրքերու հեղաշրջումից հետո Անդրանիկ հավատ չէր տածեր Համիդին տապալած ուժերու հանդեպ։ 1909-ին նա Պուլկարիայէն Պոլիս անցաւ կեղծ անցագրով մը: Ակնունի, Վարդգէս, Ռուբէն, Ատոմ, Արմէն Գարո եւ ուրիշներ ամբողջ հինգ ժամ աշխատեցան համոզել Անդրանիկը, թէ թուրքերը այլեւս թոյլ չեն տար ոչ մէկ կոտորած: Անդրանիկ չհամոզվեցաւ: Ան անդրդուելիօրեն հաւատացած էր, որ կեղծ են երիտթուրքերու շեփորած քաղաքական լոզունքները, որովհետեւ, — կը պատճառաբանէր ան, — եթէ թուրքերը անկեղծ են, ինչու՞ զինաթափ չեն...

Բախտավոր ու զարմանալի մարդ էր Անդրանիկը։ Իր կենդանության ժամանակ իսկ՝ իր կյանքը հմայիչ առասպել էր, ինչպես Գարիբալդիի կյանքը, որին նա այնքան նման էր։ Մտավորական, թե ռազմիկ, հեղափոխական, թե սովորական որեւէ անձ նրա մասին խոսելիս փնտրում էին միշտ արտահայտության տարբեր, ավելի անուշ, ավելի մտերիմ ձեւեր, ինչպես մայրը կաներ իր զավակի հանդեպ։ Մեր ժողովրդի բոլոր խավերի համար Անդրանիկը դարձած էր անքննադատելի եւ լուսավոր մի դեմք, որ արեւի պէս ճառագում էր արդարության ու ազատության ծարավի հոգիներուն։...

Անդրանիկը այն սակավաթիվ մարդկանցից էր, որ առաջին հանդիպումին ընկերական մտերմության կամուրջ ստեղծեց իրենց միջև: Նա մեծ հայրենասեր էր և ժողովրդասեր: Խառնվածքով ժողովրդական մարդ էր, հասարակ, շատ հասարակ մարդ, ջերմ սրտի տեր: Ժողովրդական ավանդությունների, առակների շտեմարան էր, լավ պատմող էր, զրույց անող և իր զրույցներով ու հետաքրքրիր պատմություններով գրավել էր հայրիկին, որի մեջ լավ զրույց անողի, պատմողի սերը շատ էր ուժեղ:...

Զորավար Անդրանիկը Կարինի (Էրզրումի) անկումից հետո նշանակվել էր արեւմտահայերից կազմված Հայկական առանձին հարվածող զորամասի հրամանատար: Հրաժարվելով ճանաչել Բաթումի պայմանագիրը` 1918թ. հունիսի 2-ին նա իր զորամասով հեռացավ Դիլիջանից՝ Պարսկաստանով անցնելու Միջագետք, միանալու անգլիական զորքերին եւ շարունակելու կռիվը Թուրքիայի դեմ: Զորավարի ծրագիրն արագորեն տարածվեց ժողովրդի մեջ, ու մի քանի օրում մարտիկների թիվը բավական աճեց: Շուրջ 4000 մարտիկից ու 20000 արեւմտահայ գաղթականից կազմված տարօրինակ այս...